Dünya gün geçtikçe daha mobilize oluyor ve özellikle video ve müzik akışının popülaritesi arttıkça her yıl daha fazla veri tüketiyoruz. Mevcut spektrum bantları tıkanmakta, özellikle aynı bölgedeki birçok insan aynı anda çevrim içi mobil servislere erişmeye çalışırken hizmette bozulmalara yol açmaktadır. 5G, cep telefonlarından ekipman sensörlerine, video kameralardan akıllı sokak lambalarına kadar binlerce cihazı aynı anda kullanmada çok daha iyi bir sistemdir. Okumaya devam et 5G Nedir?
Bill Gates’ten 5 Kitap Önerisi
Geçtiğimiz yılın sonunda Bill Gates, GatesNotes adlı bloğunda kendisi gibi hediye kitap almayı ve vermeyi seven takipçilerine harika beş kitap önerisinde bulundu. Bill Gates’e göre iyi bir okuma mükemmel bir hediyedir -düşünceli ve paketlenmesi kolay olan bir hediye. Gates genellikle oluşturduğu yıl sonu kitap listelerinin iyi bir hediye olmadığını fakat bu yılın seçimlerinin oldukça elverişli olduğunu ifade ediyor.
2018 listesinin oldukça eklektik olduğunu söylüyor. Meditasyon nasıl yapılır rehberinden otonom silahlarla ilgili derin bir dalışa, bir zamanlar gelecek vaat eden bir şirketin düşmesiyle ilgili bir gerilim filmine, herkes için bir şeylerin var olduğunu ekliyor. Hazırsanız, listeye geçelim. Okumaya devam et Bill Gates’ten 5 Kitap Önerisi
Germania Havayolları İflası
BBC kaynaklı habere göre; Avrupa, Afrika, Orta Doğu’ya yılda 4 milyon yolcu taşıyan Berlin merkezli Germania Airlines iflas için başvuruda bulundu.
Yükselen yakıt fiyatları ve döviz kurundaki dalgalanmaların (doların euro karşısında güçlenmesi) yetkililer tarafından sebep olarak gösterildi.
Genel müdür Karsten Balke, “Sonuçta kısa vadeli likidite ihtiyaçlarını karşılamak için finansman çabalarımızı başarıyla tamamlayamadık. Sonuç olarak, iflas başvurusunda bulunmaktan başka seçeneğimiz olmadığına çok üzüldük. ” dedi. Okumaya devam et Germania Havayolları İflası
Fintech Şirketleri Rekor Kırıyor
Girişim sermayesi destekli finansal teknoloji (fintech) şirketleri, salı günü yayınlanan veri sağlayıcı CB Insights tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bir önceki yıla göre yüzde 120 artarak 2018 yılında küresel yatırımcılardan rekor bir artış elde etti. Okumaya devam et Fintech Şirketleri Rekor Kırıyor
Interpretation and Meaning of The White Ship
Important Note ! : Firstly, please read the article after finishing the “The White Steamship” book.
Part 1: The boy was abandoned by him mother and father at young ages. Him mother was started a new life in the other city. The boy believes him father is the captain of White ship and he believes one day his head might turn into a fish head and he swim like a fish thereby to the White ship. He was dreaming that would talk with him father.
Part 1 [Interpretation & Meaning] : This boy want to reach him father. But it is impossible under the very hard condition. So he is creating a dream in him brain. As you know, sometime we can not reach what we want right now! But we always wait and try to be patient to come true. Actually in this point, we try to hold on to life for what we want to coming true. And this shows us to be conscious of why we exist in our lives and our strong attitude towards the life.
Part 2: In the meantime, when Seydahmed was describing the events, the child could not make sense of what was told Seydahmed: After removing the tug, Seydahmet and Mümin Grandpa went to the forest to work. In the meantime, they see the red deer again. Seydahmet wants to hit them, and Grandfather goes against it. Seydahmet does not listen to Grandfather and he was pursuing of red deer. The Grandpa was walking from behind his too. Seydahmet would shoot the red deer, but he could not aim at. Because he was drunk. After, he gave the rifle to the grandfather and he tells to want shoot the red deer, and if grandpa does not shoot, he would trick to grandfather by telling him that Orozkul would not forgive the grandfather. Grandpa, on the other hand, was thinking that if he shoots the red deer grudgingly, Orozkul would forgive him and that everything would be all right.
Part 2 [Interpretation & Meaning] : There is a belief underlying beautiful things that we believed and that we have seen valuable. There is a sincerity and love. Sometimes this relationship can be broken in difficult times. This value that we thought to in our mind, this is a symptom that we believed that it will not bring us closer to the bad end. Mümin Grandpa’s desperation is obvious here. But if Mümin grandpa hadn’t limited his self-esteem and had not discouraged him, he might have shot Seydahmet and Orozkul with a weapon and put an end to this torture. But he had accepted despair. Mümin Grandpa, together with his grandson, he could have had a happier and more free life.
Part 3 : When the child hears them, he becomes mad and runs away. He finds his Mümin Grandfather. He was lying on the ground with dusty and grimly covered. He calls out to him a couple of times, but Grandpa never hears it again. Grandpa is still not aware of his self mistake. When the child couldn’t get a reaction from his grandfather, he thinks that he will arrive to his father like a fish man and throws himself into the river. The river will take the child carry away rapidly, but the child will never be a fish.
Part 3 [Interpretation & Meaning] : Behind every pain, we must first look for the error within ourselves. When we correct this situation, happiness will come to us with its feet.
Take Lesson From the Book:
We should not try to crush them when people was in powerless or tolerant and for the sake of small interests, we must not harm the nature. Because if we behave in the right manners, we will witness the new births on the faces and souls of the all people.
Hardcover: 160 pages
Name of the Book: “The white ship”
Author : Chingiz Aitmatov
Wallpaper 2: http://footage.framepool.com/es/shot/127708077-bola-de-nieve-nieta-abuelo-arbol-de-navidad
Background WP: https://suwalls.com/nature/wooden-old-house-45585/
© 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu maddeleri gereğince yapılan her türlü izinsiz alıntılanma, yayınlama hakkında yasal işlem başlatılacaktır.
All Rights Reserved © 5846.
Oyun Teorisi -Part II
William Goldman’ın aynı adlı romanından uyarlanan 1987 yapımı Prenses Gelin filminin bir sahnesinde, kahraman Westley ezeli düşmanı Vizzini ile bir akıl oyunu düellosu yapmaktadır. Westley, masaya iki adet şarap kadehi koyar ve kadehlerden birinin içerisine zehir kattığını, Vizzini’nin bir seçim yapması gerektiğini söyler.
Vizzini alaycı bir ifade ile “Ama bu çok kolay” der ve devam eder:
“Yapmam gereken tek şey seninle ilgili bildiklerimden bir sonuca ulaşmak. Zehri kendi kadehine mi yoksa düşmanının kadehine mi koyacak türde bir adamsın ? Zeki bir adam zehri kendi kadehine koyar, çünkü sadece gerçek bir aptal önüne konulanı tercih eder. Ben de aptal olmadığıma göre, senin önündeki kadehi seçmem. Fakat sen de benim aptal olmadığımı biliyor olmalısın. Planını buna göre yapmışsındır, o yüzden kendi önümdeki kadehi de seçemem.”
Not: Video içeriği üst paragrafta Türkçe olarak anlatılmıştır.
Ve Vizzini kendi önündeki kadehi içer. Westley ise bu durumda seçiminin yanlış olduğunu söyler. Gizlice kadehleri değiştiren Vizzini ise gülmeye başlar. Fakat işin aslı farklıdır. Westley her iki kadehe de zehir koymuştur, çünkü bir süredir bu zehre karşı kendi bağışıklığını zaten güçlendirmiştir. Vizzini devrilir ve kahramanımız Westley de prensesi kurtarır.
Prenses Gelin (The Princess Bride) filmi oyun teorisindeki ilk ve tek film değil. 2001 yapımı Oscar ödüllü Akıl Oyunları filmi ile oyun teorisi de popülerlik kazanmış oldu.
Filmde Russell Crowe oyun teorisinin ilk kuramcılarından olan John Nash’i canlandırmaktadırlar. Nash hayatı boyunca paranoid şizofreni hastalığı ile mücadele etmiş ve 1994 yılında Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanmıştır. Kazandığı ödülü oyun tasarlayarak değil, Neumann’ın teorisini geliştirip uygulama alanlarını bulduğu için almıştır. Nash dengesi -Nash’in tasarladığı teori- karşısındakinin stratejini bilen fakat kararını değiştirip değiştirmeyeceğinden emin olmayan iki oyuncu senaryosu kurar. Nihayetinde iki taraf da aynı stratejiye devam etmeyi tercih eder.
Adam Smith’in Görünmez El Kuramı konusunda değindiğimiz gibi, Smith, 18. yüzyılda insanların bencil olduğunu ve bu bencilliğin piyasa vasıtasıyla tüm topluma yarar sağladığını savunur. Buna karşın oyun teorisi insanların bencilliğinin, birbirleriyle pazarlıkta nasıl etkili olduğunu araştırır.
Oyun teorisi aslında bu örneklerden çok daha geniş kullanım alanına sahiptir. Hem tahmin sanatı hem de savaş oyunlarıdır aynı zamanda. İnsanların söz gelimi mevcut ve olabilecek senaryolarda nasıl davrandığını anlamaya çalışır. Bu senaryoların ortak özelliği oyundaki bir kişinin hareketinin diğer oyuncuları etkileyeceğidir. Bu oyunlar sıfır toplamlı yani bir kaybeden ve bir kazananın olduğu ve ya her iki tarafın kazandığı tip oyunlardır. Anlaşılacağı üzere burada anahtar kelime tahmin.
İnsan etkileşimi, stratejik bağımlılık tarafından şekillenmektedir. Bu nedenle ekonomi, işletme, politikada sıklıkla başvurulmaktadır. Örneğin; Finansçılar satın alımlarda, çalışanlar maaş pazarlıklarında, politikacılar seçimlerde-ticari anlaşmalarda ve ya ülke sınırlarını etkileyen ve benzeri durumlarda, şirketler ise rakiplerine karşı rakiplerini alt edecek yöntemleri araştırırken hatta bir öğrenci öğretmeninden fazla not isterken dahi bu teoriyi kullanır.
Teori olumlu kullanılabildiği gibi, ABD ve Sovyetler Birliği tarafından Soğuk savaş sırasında olumsuz açıdan kullanılmıştır. Her iki ülke de karşılarındaki ülkeleri alt edecek nükleer silahlara sahipti ve bir tarafın kullanması diğer tarafın kullanımının fitilini ateşleyecekti. Yani her iki taraf da bunun birbirleri için imha olacağını biliyordu. Bu konudaki oyun teorisini ise 1960’larda Thomas Schelling Çatışma Stratejisi adlı ilk klasik eserinde incelemiştir.
Vardığı sonuç ise inanılmaz. Çünkü her iki ülke de olası nükleer saldırı sonrası halkını bu saldırılardan koruyacak sığınaklar yapmak yerine ellerindeki silah gücünü korumaya ve geliştirmeye çalışıyordu. Sadece karada değil, deniz kuvvetlerinde de durum aynı şekli almaya başlamış ve deniz altları da savaş başlığı takar hale gelmişti. Tabi karşılıklı olarak her iki ülke de birbirlerinin elinde ne tür bir güç olduğunu yahut nereyi hedeflediğini bilmiyordu. Bu durum da aralarındaki açmazlığı tetikliyor ve gerilimin tırmanmasına neden oluyordu.
Türk zeka ve strateji oyunu mangala ve satranç gibi bir çok oyun da oyun teorisinin kapsamı alanına girer. Ve oyun teorisi, insan davranışlarındaki gerçeklikleri ve yapıyı daha çok ortaya çıkarmaktadır. Ve Avinash Dixit’in (Princeton Üniversitesi) de dediği gibi
“Teori henüz tamamlanmış değil ve başarılı bir strateji belirlemek hala bir çok açıdan bir sanattır.”
Oyun Teorisi Kısa Kronolojisi;
1944- The Game Theory and Economic Behavior (John von Neumann & Oskar Morgenstein) kitabın yayımlanır
1950- Tutuklu İkilemi formüle edilir; Adam Smith’in 150 yıllık ekonomi kuramına kafa tutar nitelikte John Nash “Nash Dengesi” kuramını ortaya atar.
1960- Thomas Schelling’in ilk klasiği Çatışma Stratejisi kitabının yayımlanır.
1994- Nash Nobel Ekonomi ödülünün sahibi olur.
Kaynak:
- Conway, Edmung. Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Ekonomi Fikri. Ankara: Domingo, 2015.
- https://en.wikipedia.org/wiki/John_Forbes_Nash_Jr.
- https://en.wikipedia.org/wiki/The_Princess_Bride_(film)
- https://en.wikipedia.org/wiki/A_Beautiful_Mind_(film)
Videolar;
Fotoğraf: http://wallpaperswide.com/sunrise_over_acatenango_volcano_guatemala-wallpapers.html
© 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu maddeleri gereğince yapılan her türlü izinsiz alıntılanma, yayınlama hakkında yasal işlem başlatılacaktır.
All Rights Reserved © 5846.
Oyun Teorisi
Kısa Tarihçesi
Oyun teorisi, rasyonel karar vericiler arasındaki stratejik etkileşimin matematiksel modellerinin incelenmesidir. Sosyal bilimlerin tüm alanlarının yanı sıra mantık ve bilgisayar bilimlerinde uygulamaları vardır. Başlangıçta, bir kişinin kazandığı diğer katılımcılar için kayıplarla sonuçlanan sıfır toplamlı oyunlara değindi. Günümüzde oyun teorisi çok çeşitli davranışsal ilişkilere uygulanır ve şimdi insanlar, hayvanlar ve bilgisayarlardaki mantıksal karar verme bilimi için bir şemsiye terimdir.
Modern oyun teorisi, iki kişilik sıfır toplamlı oyunlarda karma strateji dengelerinin varlığı ve John von Neumann tarafından kanıtlanması fikri ile başladı. Von Neumann’ın orjinal kanıtı, sürekli eşlemelerde Brouwer sabit nokta teoremini, oyun teorisi ve matematiksel iktisatta standart bir yöntem haline gelen kompakt dışbükey kümelerde kullandı. Yazısını, Oskar Morgenstern ile birlikte yazılan 1944 tarihli birkaç oyuncunun kooperatif oyunları olarak kabul edilen Oyun Kuramı ve Ekonomik Davranış kitabı takip etti. Bu kitabın ikinci baskısı, matematik istatistikçilerinin ve ekonomistlerin karar vermeyi belirsizlik altında ele almalarını sağlayan, beklenen faydaya ilişkin aksiyomatik bir teori sağladı.
Oyun teorisi, 1950’lerde birçok bilgin tarafından yaygın olarak geliştirilmiştir. Daha sonra 1970’lerde açıkça benzer şekilde uygulanmış, ancak benzer gelişmeler en azından 1930’lara kadar uzanmaktadır. Oyun teorisi birçok alanda önemli bir araç olarak kabul edilmiştir. 2014 itibariyle, İktisat Bilimlerinde Nobel Anma Ödülü ile oyun teorisyeni Jean Tirole almak üzere, 11 oyun teorisyeni de Nobel Ödülü’nü kazandı. John Maynard Smith, oyun teorisini biyolojiye uygulamasından dolayı Crafoord Ödülü’ne layık görüldü.
İşin Özü…
Oyun teorisi, rakip oyuncular arasındaki varsayımsal sosyal durumlar için bir çerçevedir. Bazı açılardan oyun teorisi, strateji bilimidir veya en azından stratejik bir ortamda bağımsız ve rekabet eden oyuncuların optimal karar vermesidir.
Oyun teorisinin odak noktası, rasyonel oyuncular arasında etkileşimli bir durumun modeli olarak kullanılan oyundur. Oyun teorisinin anahtarı, bir oyuncunun kazancının diğer oyuncunun uyguladığı stratejiye bağlı olduğudur. Oyun, oyuncuların kimliklerini, tercihlerini ve mevcut stratejilerini ve bu stratejilerin sonucu nasıl etkilediğini tanımlar. Modele bağlı olarak, çeşitli başka gereklilikler veya varsayımlar gerekli olabilir.
Oyun teorisi psikoloji, evrimsel biyoloji, savaş, politika, ekonomi ve işletme gibi geniş bir uygulama alanına sahiptir. Birçok gelişmelere rağmen, oyun teorisi hala genç ve gelişen bir bilimdir.
Ekonomi ve İşletme Üzerindeki Etkisi
Oyun teorisi, önceki matematiksel ekonomik modellerde kritik problemleri ele alarak ekonomide bir devrim yarattı. Örneğin, neoklasik ekonomi, girişimcilik beklentisini anlamakta zorlandı ve eksik rekabetle başa çıkamadı. Oyun teorisi, dikkatsiz denge dengesinden pazar sürecine doğru dikkat çekti. Oyun Teorisi, kararlı durum dengesinden piyasa sürecine doğru yüz çevirdi.
İş dünyasında oyun teorisi, ekonomik ajanlar arasındaki rekabet davranışlarını modellemek için faydalıdır. İşletmeler genellikle ekonomik kazancı gerçekleştirme yeteneklerini etkileyen çeşitli stratejik seçeneklere sahiptir. Örneğin, işletmeler mevcut ürünleri emekli etmek veya yeni ürünler geliştirmek, rekabete göre fiyatları düşürmek veya yeni pazarlama stratejileri uygulamak gibi ikilemlerle karşı karşıya kalabilirler. Ekonomistler oligopol firma davranışını anlamak için oyun teorisini sıklıkla kullanırlar. Firmalar fiyat belirleme ve anlaşma gibi belirli davranışlarda bulunduklarında muhtemel sonuçları tahmin etmeye yardımcı olur.
Kooperatif oyun teorisi, koalisyonların veya kooperatif gruplarının yalnızca kazançlar bilindiğinde nasıl etkileşimde bulundukları ile ilgilidir. Bireyler arasında değil, oyuncu koalisyonları arasındaki bir oyundur ve grupların nasıl oluştuğunu ve oyuncuların kazancını nasıl paylaştığını sorgular. Kooperatif olmayan oyun teorisi, rasyonel ekonomik ajanların kendi hedeflerine ulaşmak için birbirleriyle nasıl başa çıktıkları ile ilgilidir. En yaygın kooperatif olmayan oyun, yalnızca mevcut stratejilerin ve seçeneklerin birleşiminden kaynaklanan sonuçların listelendiği stratejik oyundur.
Klasik Oyun Teorisi Örneği
Tutuklu İkilemi, en bilinen oyun teorisi örneğidir. Bir suç için tutuklanan iki suçlu örneğini ele alalım. Savcıların onları mahkum etmek için kesin delilleri yok. Bununla birlikte, bir itiraf edinmek için yetkililer mahkumları hücrelerinden uzaklaştırmakta ve her birini ayrı odalarda sorgulamaktadır. Her iki mahkumda da birbirleriyle iletişim kurmak için hiçbir araç yoktur. Yetkililer 4 teklifte bulunur:
- Her ikisi de itiraf ederse, her biri 5 yıl hapis cezasına çarptırılacak.
- Birinci mahkum itiraf eder ancak ikinci mahkum etmezse, birinci mahkum 3 yıl, ikinci mahkum 9 yıl alacak.
- İkinci mahkum itiraf eder ancak birinci mahkum etmezse, birinci mahkum 10 yıl ve ikinci mahkum 2 yıl alır.
- Hiçbiri itiraf etmezse, her biri 2 yıl hapis cezasına çarptırılacaktır.
En uygun strateji sessiz kalmak olacaktır. Ancak oyun teorisinin varsayımlardan birine göre; insanlar bencil oldukları için en uygun cezayı dahi almak istemeyecek ve hiç ceza almadan kurtulma olasılıklarını hesaba katarak birbirlerini ele verecekler ve nihayetinde her biri 5 yıl cezaya çarptırılacaktır.
Kaynak:
© 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu maddeleri gereğince yapılan her türlü izinsiz alıntılanma, yayınlama hakkında yasal işlem başlatılacaktır.
All Rights Reserved © 5846.
